reşat şemsettin sirer ne demek?

Ömer Reşat Sirer¹ (1903, Sivas - 2 Ekim 1953, Sivas), Türk siyasetçi ve bürokrat. 1941 yılından, 1953 yılındaki ölümüne kadar Cumhuriyet Halk Partisi üyesi olarak kaldı. İsmet İnönü tarafından Milli Eğitim Bakanı olarak 1946 yılında atandı. Köy enstitülerinin kapatılmasında önemli bir role sahiptir. Köy enstitülerinin kendisinin milli eğitim bakanlığı döneminde öğretmen okullarına dönüştürülmesiyle alakalı olarak: "Köy Enstitülerinin Öğretmen Okulu haline getirileceği haberinde bir yanlışlık olacak. Çünkü bu Enstitüler, dört yıldan (1947'den beri) birer öğretmen okulundan başka bir şey değillerdir" demiştir.²

Yaşamı

1903'te (1319) Sivas'ın Yahyabey Mahallesinde doğdu. Babası Şemsettinler soyundan Osmanlı Meclisi Mebusan üyesi Mustafa Ziya Efendi,³ annesi Sıddıka Hanım'dır.⁴ 1934'te Mehmet Sami - Müveddet kızı Neriman Fikret (1913) ile evlendi ve çocuğu yoktur.⁵

İlk ve ortaöğrenimini İstanbul Lisesinde tamamladı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesine girerek 1923'te Felsefe şubesinden mezun oldu. Sicilinde Almanca ve Fransızca bildiği yazılıdır. Aralık 1923'te Adana Erkek Öğretmen Okulunda Pedagoji öğretmenliğine atanarak Eğitim hizmetine girdi. Bu sırada ayrıca Adana Lisesinde Felsefe okuttu. 1926 yılına kadar, sırasıyla, Galatasaray Lisesi Müdür Yardımcılığı İçtimaî ve Vatanî Malûmat öğretmenliği, Yüksek Öğretmen Okulu Müdür Yardımcılığı ve İstanbul Kız Öğretmen Okulu Pedagoji öğretmenliği görevlerinde bulundu. Ekim 1926'da Millî Eğitim Bakanlığı Müfettişliğine yükseldi. 1930'da Batı ülkeleri eğitimini incelemek üzere Avrupa'ya gönderildi. Bir yıl Almanya'da kaldı. Dönüşünde verdiği rapor, "Alman Maarifi" adı altında yayımlandı. Müfettişlik görevi 1933 yılına kadar sürdü. Müfettiş bulunduğu sırada 1928-1929 yıllarında Millî Eğitim Bakanlığı Halk İlişkisi Müdürlüğü görevini de ek olarak yürüttü. Yükümlü askerliğini yedek levazım asteğmen olarak tamamlayıp, Mayıs 1932'de terhis edildi. 16 Temmuz 1933'te İlköğretim Genel Müdürlüğüne atandı. Buradaki görevi 16 Temmuz 1934'e kadar sürdü. Bu tarihte Paris Öğrenci Müfettişliğine gönderildi. Nisan 1936'da Berlin Öğrenci Müfettişliğine geçti. Bu görevi 19 Mart 1939 tarihinde sona erdi. Yurda dönerek Mart 1939'da Talim ve Terbiye Kurulu üyeliğine verildi. 1941'de Yüksek Öğretim Genel Müdürlüğüne yükseldi. Bu görevde iken VII. Dönem seçimlerine girip Sivas'tan milletvekili seçildi. Milletvekilliğini VIII. Dönemde de aynı seçim bölgesinden sürdürdü. VIII. Dönemin sonunda milletvekili bulunduğu sırada IX. Dönem ara seçimlerine katıldı. Yapılan seçimde 86617 oyla CHP listesinden Sivas Milletvekilliğine seçildi. Seçim tutanağını 20 Eylül 1951'de aldı. 1 Kasım 1951'de Meclise geldi. 14 Kasım 1951'de tutanağı onaylandı. Bütçe komisyonunda çalıştı.⁶

Toprak dağıtımı, Balıkesir CHP açık hava toplantısı, Köy Enstitüleri mezunlarının yedek subay hakları konularında sözlü soruları; İstanbul'un

Fetih yılı nedeniyle Fetih Gazasına katılanların tebcili için saygı duruşu önergesi; kesim denetmenlerine ilköğretim müfettiş muavinliği unvanı verilmesi hakkında kanun teklifi; Genel Kurulda değişik 16 konuda, 31 konuşması vardır.⁷

Türk Millî Eğitimine yön veren bakanlar arasında yer alan Reşat Şemsettin Sirer, 12 Ağustos 1946 - 9 Eylül 1947 yıllarında görev yapan Recep Peker Kabinesinde Millî Eğitim Bakanı, 16 Ocak 1949 - 22 Mayıs 1950 yıllarında görev yapan Şemsettin Günaltay Kabinesinde Çalışma Bakanlığı yaptı.⁸

IX. Dönemde milletvekili bulunduğu sırada seçim bölgesi Sivas'ta geçirdiği bir trafik kazası sonucu 2 Ekim 1953'te öldü.⁹ Ölüm tezkeresi Genel Kurulun 11 Kasım 1953 tarihli 3. Birleşiminde bilgiye sunuldu. İstanbul Feriköy Mezarlığında toprağa verildi.¹⁰

Alman Maarifi (1934), Pedagoji Dersleri (1936), Türkiye Maarifinin Bugünkü Durumu ve Ana Meseleleri Hakkında Rapor (1939) adlı yapıtları vardır.¹¹

Babası Osmanlı Meclisi Mebusanının I. ve II. dönemlerinde Sivas Mebusudur. Kayınbabası General Kâzım Özalp; I. ve II. Dönem Karesi, III. IV., V., VI., VII., VIII. Dönem Balıkesir, IX. Dönem Van Milletvekili, TBMM Başkanı, Millî Savunma Bakanıdır.¹²